سنگ گچ یک ماده معدنی بسیار نرم می باشد که تحت عناوین “ژیپس” و “سولفات کلسیم آب دار” شناخته شده است. سنگ گچ با فرمول CaSo4, 2H2O به رسمیت شناخته می شود. در واقع، سنگ گچ همان سولفات کلسیم آب دار طبیعی می باشد که در چندین فرم بلوری یافت می شود. همچنین این ماده معدنی نیز در رخنمون های خاکی پوسته جامد کره زمین به صورت لایه های نسبتا ضخیم به وفور یافت می شود که آن را استخراج کرده و به دست می آورند.
سنگ گچ پس از استخراج از معادن ، مانند آهک در داخل کوره های ویژه تا دمای حدود ۱۸۰ درجه سانتیگراد حرارت میدهند تا ۲/۳ (سه دوم) از مولکول های آب تبلورشان را از دست بدهند و به صورت گچ قابل استفاده به عنوان مصالح ساختمانی و قالب گیری درآید. واکنش شیمیایی تبدیل سنگ گچ به گچ عبارت است از:
CaSo4, 2H2O _______CaSo4, 1/2H2O + 3/2H2O
سنگ گچ خالص
سنگ گچ در حالت خالص، کاملا بی رنگ و شفاف است. یونانیان در قدیم از آن به دلیل عبور نور، جهات پوشانیدن پنجره منازل مسکونی بهره می بردند. این کانی به دلیل میل ترکیبی شدید، به ندرت در طبیعت یافت می شود. خلوص سنگ گچ بر اساس درصد کانی ژیپس موجود در آن سنجیده می شود. این کانی با خلوص متفاوت در صنایع ساختمان، پزشکی، قالب سازی، تولید سولفات آلومینیوم، سیمان، چینی سازی، سرامیک و صنایع غذایی کاربرد دارد.
سنگ گچ مرمری
این کانی در تهیه ابزار و وسایل تزئینی کاربرد داشته و از آن جهت تهیه مجسمه و قاب عکس استفاده می کنند. این سنگ تحت عنوان “آلاباستر” و یا “رخام گچی” نیز معروف می باشد.
سنگ گچ بلوری
این نوع سنگ گچ به صورت لایه لایه می باشد که از به هم چسبیدن ورق های نازک هیدروسولفات کلسیم حاصل می شود و یا به صورت سنگ ابریشمی است که محصول به هم چسبیدن تارهای بلورین هیدروسولفات کلسیم می باشد.
سنگ گچ غیر بلوری
فراوان ترین نوع سنگ گچ در طبیعت ، سنگ گچ غیربلوری می باشد که به عنوان ماده اولیه کارخانه های تولیدکننده گچ مورد استفاده قرار می گیرد. علاوه بر این، سنگ گچ غیربلوری مصارف گوناگونی در صنایع دیگر دارد.
سلنیت
سلنیت نوع بی رنگ و شفاف سنگ گچ می باشد. واژه سلنیت یک واژه یونانی به معنای ماه و سنگ ماه نما است. این گونه از سنگ گچ به ظاهر زرق و برق دار می باشد، می درخشد و قابلیت ورقه ای شدن دارد.
ساتین اسپار
نوع دیگر سنگ گچ است که فرم فیبری (الیافی) با جلای ابریشمی دارد. الیاف آن مانند تار متراکم و به هم پیوسته است. نور به هنگام عبور از این نوع سنگ، به تارهای بلور برخورد کرده و منحرف می شود.
سنگ گچ مارین گلاس
نوع سنگ گچ ورقه ای مطبق است که به صورت لایه به لایه می باشد و مصرف گچ پزی نیز ندارد.
انواع سنگ گچ خوشه ای
نوع دیگری از سنگ گچ است که به صورت تارهای ابریشم به هم پیوسته می باشد
ژیپسیت (چیپسیت)
نوعی سنگ گچ فشرده و پودری شکل می باشد که با کمی رس مخلوط است.
ارسال دیدگاه